23 Mart 2025
Vatandaşlık Nedir?
Vatandaşlık; bir kimsenin devletle arasında anayasa ve kanunlar aracılığıyla kurulan, karşılıklı hak ve yükümlülükler içeren hukuki bağdır. Bu bağ, devletler hukuku açısından bireyin devletine aidiyetini ifade eder. Türk vatandaşlığı, başta seçme-seçilme hakkı, vergi ödeme, kanunlara uyma ve askerlik görevi olmak üzere bireylere birtakım haklar ve yükümlülükler getirir. Bu hak ve yükümlülükler, Anayasamızın ilgili bölümlerinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
Türk Vatandaşlığının Kazanılması Yolları
Türk vatandaşlığının kazanılması, 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Kanunda vatandaşlığın kazanılması iki temel usulde gerçekleşmektedir:
- Doğumla Kazanma
- Sonradan Kazanma
Türk vatandaşlığının sonradan kazanılması aşağıdaki dört temel yöntemle mümkündür:
- Yetkili Makam Kararıyla Kazanma
- Evlenme Yoluyla Kazanma
- Yeniden Kazanma
- Evlat Edinilme Yoluyla Kazanma
A. Yetkili Makam Kararıyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Yetkili makam kararıyla vatandaşlık kazanılması, kendi içinde dört başlık altında incelenir:
a) Genel Olarak Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Türk vatandaşlığını genel yolla kazanmak isteyen yabancıların aşağıdaki şartları sağlaması gerekir:
- Kendi ülkesinin kanunlarına veya vatansız ise Türk Medeni Kanunu’na göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olması,
- Türkiye'de başvuru tarihinden geriye doğru kesintisiz beş yıl ikamet etmiş olması,
- Türkiye’ye yerleşme niyetini taşınmaz edinmek, iş kurmak, yatırım yapmak, çalışma izniyle çalışmak, ailece Türkiye’de yaşamak veya eğitim görmek gibi eylemlerle ispatlaması,
- Genel sağlık açısından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmaması,
- Toplum düzenine aykırı suç işlememiş, iyi ahlak sahibi olması,
- Yeterli düzeyde Türkçe konuşabilmesi,
- Türkiye’de kendisinin ve ailesinin geçimini sağlayacak gelir veya mesleğe sahip olması,
- Milli güvenlik ve kamu düzeni açısından engel teşkil edecek durumunun bulunmaması.
Başvurular ikamet edilen yer valilikleri veya yurt dışındaki Türk temsilciliklerine yapılır. Başvurular ilgili makamlarca incelenerek karara bağlanır.
İstisnai Olarak Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Aşağıdaki şartları taşıyan yabancılar, genel şartlara bakılmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararıyla vatandaşlığa kabul edilebilir:
- Bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, kültürel, sanatsal veya sportif alanda olağanüstü hizmet veren veya vereceği düşünülen kişiler,
- Türkiye’nin uluslararası ilişkileri veya menfaatleri bakımından vatandaş olması zaruri görülen kişiler,
- İskân Kanununa göre göçmen olarak kabul edilen kişiler.
Bu başvurularda ilgili bakanlıkların görüşleri dikkate alınarak Cumhurbaşkanınca karar verilir.
Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması
Türk vatandaşlığını çeşitli sebeplerle kaybetmiş olanlar, iki farklı yöntemle vatandaşlığı yeniden kazanabilir:
İkamet Şartı Aranmadan Yeniden Kazanma:
- Vatandaşlıktan izinle çıkmış kişiler,
- Ana veya babalarına bağlı olarak iradeleri dışında vatandaşlığı kaybedip ergin olduktan sonra üç yıl içerisinde seçim hakkını kullanmayanlar.
Bu kişilerin başvurusu Bakanlık kararıyla değerlendirilir.
İkamet Şartıyla Yeniden Kazanılması
Türk vatandaşlığı kaybettirilen kişiler ve seçme hakkını kullanarak vatandaşlıktan çıkmış kişiler, Türkiye'de üç yıl ikamet şartını sağlamaları hâlinde Bakanlık kararıyla vatandaşlığı yeniden kazanabilirler.
Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Bir Türk vatandaşı ile evlilik doğrudan vatandaşlık kazandırmaz; ancak aşağıdaki koşulları taşıyan yabancılar başvurabilir:
- Başvuru tarihinde en az üç yıldır Türk vatandaşı ile evli olması,
- Evliliğin aile birliği içinde devam etmesi,
- Son on yıl içerisinde evlilik birliğiyle bağdaşmayan davranışlarda (örneğin fuhuş gibi) bulunmamış olması,
- Millî güvenlik ve kamu düzeni açısından sorun teşkil etmemesi.
Başvuru sonrası yapılan incelemede yukarıdaki şartların sağlanmadığının anlaşılması hâlinde vatandaşlık talebi reddedilir.
Evlat Edinilme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen, ergin olmayan yabancı çocuklar, milli güvenlik ve kamu düzeni açısından engel teşkil edecek bir durum bulunmaması şartıyla doğrudan Türk vatandaşlığını kazanırlar.
Vatandaşlık Başvuruları Nereye ve Nasıl Yapılır?
Türkiye’de başvurular Valilikler aracılığıyla,
Yurtdışında ise başvuranın ikamet ettiği yerdeki Türk dış temsilciliklerine şahsen yapılır.
Başvurular bizzat veya özel vekâletle yetkilendirilen kişiler tarafından yapılır. Posta ile yapılan başvurular kabul edilmez. Başvuru sırasında ibraz edilmesi gereken belgelerin eksiksiz sunulması zorunludur.
YG Partners Olarak Hizmetlerimiz
YG Partners Hukuk Bürosu olarak, Türk vatandaşlığı kazanımı sürecinin tüm aşamalarında müvekkillerimize kapsamlı hukuki danışmanlık ve temsil hizmeti sağlıyoruz. Vatandaşlık başvurularınızın hazırlanmasından, takibine ve sonuçlandırılmasına kadar olan tüm süreçleri profesyonelce yönetiyor, haklarınızın güvence altına alınmasını sağlıyoruz.
